Benjamin Frank, Rachel Frank-Frank, Bernard, Meijer, Samson en Sara, Heny Frank-Lehrer

Benjamin Frank, in de verte verwant aan de slager die zijn zaak vlak naast zijn groentewinkel had, was winkelier aan de 1e Hoofdstraat 50, waar hij fruit, vis en dergelijke verkocht. Benjamin was een zoon van Samson Frank (1850-1932) en Rebekka Stern (1845-1936), beiden afkomstig uit Meppel. Ze kregen vier kinderen: Benjamin, Jacob, Juda en Mozes Samson. Benjamin werd in Meppel geboren op 6 april 1883 en trouwde in 1911 met de in Amsterdam geboren Rachel Frank. Rachel was een van de vier kinderen (Esther, David en Leentje waren de andere drie) van Meijer Frank (1853-1936) en Maria Kan (1856-1928). Zowel Meijer als Maria was afkomstig uit Meppel. Ze hebben een tijdlang in Amsterdam gewoond, maar zijn later weer naar Meppel teruggegaan, waar ze aan de Grote Oeverstraat 64 kwamen te wonen.
Benjamin en Rachel kregen vier zonen: op 18 februari 1912 werd Samson geboren, op 1 januari 1915 Meijer (die echter 18 dagen later overleed), op 25 juli 1916 Meijer en op 26 oktober 1921 Bernard.

	Meijer en Bernard Frank gefotografeerd in 1942.

Samson en Meijer hielpen hun vader in de groentezaak, Bernard zat op kantoor bij de firma Polak, winkel en groothandel in manufacturen; hij was kleermakersknecht. Meijer en Bernard waren ten tijde van de Tweede Wereldoorlog ongetrouwd en woonden nog thuis. Samson was op 1 juli 1942 getrouwd met Sara Heny Lehrer en woonde met zijn vrouw in de Ambonstraat 75.
Op vrijdag 12 juni 1942 stond hun ondertrouw in de Meppeler Courant: ‘Ondertr.: Samson Frank en Sara Heny Lehrer te ’s-Gravenhage.’

	Meijer Frank (rechts), Sal van der Sluis wandelen door de Hoofdstraat. Daarachter Eli van Gelder.

Benjamin Frank was een tijdlang aanspreker van de joodse gemeente en liep in voorkomende gevallen dus voor de begrafenisstoet uit naar de begraafplaats. Hij had zich die langzame pas zozeer aangewend dat hij zich ook onder andere omstandigheden van deze pas bediende. Zo kreeg hij de bijnaam ‘de Slakke'. Ook zijn zoon Meijer Frank was geen hardloper. Dit bleek toen Frank sr. eens op de Bult liep te wandelen en daar door enkele vissers werd staande gehouden met de mededeling: ‘Frank, daor komt oen zeune ook an.' Franks reactie was: 'Löp eij zachte, nog zachter als ik?', en na een bevestigend antwoord op deze vraag: 'Nou, dan is ie het vaste' (Loopt hij langzaam, nog langzamer dan ik? Nou, dan is hij het zeker). Van Meijer gaat overigens het gerucht dat hij nogal lui was en dat de klanten die de winkel van Frank bezochten hem altijd languit zagen liggen in een opkamertje, met zijn hoofd bijna in de winkel.
Zoals veel andere joodse winkeliers had Benjamin zijn winkel ook op zondag open. Dat was voor veel Meppelers een uitkomst, want als ze bepaalde boodschappen vergeten hadden, konden ze die op zondag bij de winkel van Frank nog wel halen:

	De Meppeler groenteboeren met o.a. Benjamin Frank (zittende 2e van rechts) tijdens een uitje naar de dierentuin in Emmen.

Hadden we wat vergeten te kopen, en dat kwam nogal eens voor, dan werd ik er zondags met een beetje geld op uitgestuurd om boodschappen bij de familie Frank in de Hoofdstraat te doen. Wel handig hoor, zo’n winkel die de gehele week geopend was, want geloof maar niet dat ze zaterdags, hun zondag toch, wel gesloten waren. Nadat ik datgene wat ik voor mijn moeder moest ophalen in bezit had en had afgerekend, zei de heer Frank steevast bij wijze van afscheidsgroet: ‘Kom ook eens door de week.’

	Een uitje van de Meppeler groenteboeren naar Schiphol. Benjamin Frank en Benjamin van Gelder staan in de middelste rij, 6e en 7e van links.

Het zakendoen was voor de familie Frank wel heel snel afgelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Reeds op 31 oktober 1941 kon burgemeester Wisman in een brief aan de Generalkommisar für Finanz und Wirtschaft mededelen dat de winkel van Benjamin gesloten was en dat alles uit het winkelpand was weggehaald. De groentezaak van Frank was hiermee een van de eerste joodse zaken in Meppel die haar deuren sloot.

	Informatieformulier betreffende de liquidatie van de groentezaak van Benjamin Frank.

Enige tijd later was de familie zelf aan de beurt. De eerste die uit huis wegging, was vader Benjamin. De bijna zestigjarige man werd op 20 juli op transport gesteld naar het werkkamp in Orvelte. Bijna een maand later volgden de drie zonen: ze gingen alledrie op 17 augustus via Kamp Linde naar Westerbork. Zij zouden hun ouders nooit meer terugzien, want op 24 augustus vertrokken alledrie zogenaamd als ‘vrijwilliger’ met de trein naar Auschwitz. Waarschijnlijk is hun iets voorgespiegeld, waaraan de Duitsers zich niet hebben gehouden, want daar werden ze alledrie op 30 september vermoord. Sara Heny, de vrouw van Samson, vertrok, nadat haar man was verdwenen naar Den Haag. Daar werd zij uit huis gehaald; ook zij werd op 30 september 1942 in Auschwitz vermoord.
Benjamin (hij was met verlof uit het werkkamp thuis) en zijn vrouw werden op 3 oktober midden in de nacht uit huis gehaald. André Keur (een overbuurman) zei daarover later: 'Ze hebben vannacht de joden weggehaald. Ik heb mevrouw Frank nog horen roepen "Buren zie je het wel. Ik wordt weggehaald".'
Niemand van de buren heeft de familie ooit teruggezien. ’s Ochtends zagen ze dat de deur van de groentewinkel van Frank was verzegeld.
Toch hebben vader en moeder Frank nog een kansje gehad om te ontsnappen.

De heer en mevrouw Frank hadden, toen ze bij het station aankwamen, nog wat vergeten en vroegen aan agent Bralten: ‘Mogen wij nog even naar huis wat ophalen?’ Geen probleem vond hij met in zijn achterhoofd: ‘Die gaan er tenminste nog vandoor.’ Maar daar was geen sprake van, twintig minuten later kwamen de heer en mevrouw Frank puffend en steunend weer terug … net op tijd om de trein te halen. Bralten en zijn collega’s schudden het hoofd.

Benjamin en Rachel bleven slechts twee dagen in Kamp Westerbork. Ze werden op 5 oktober vanuit Westerbork naar Auschwitz vervoerd en daar op 8 oktober vermoord. Hun laatste gedachten zullen ongetwijfeld bij hun kinderen zijn geweest: hoe zou het met hen zijn?

1e hoofdstraat 50.